خواب مهم ترین عامل در رشد کودک

مجموعه: بچه های سالم

یک متخصص کودکان، "خواب" را عامل مهمی در رشد کودک دانست. دکتر  رئیسی افزود : در کنار تغذیه و عامل وراثت آنچه که بر رشد قدی کودکان تاثیرگذار است، خواب خوب شبانه است. بسیاری از کودکان ممکن است خواب بعدازظهر داشته باشند ولی شب‌ها دیر بخوابند.

این نوع خوابیدن مناسب نیست و توصیه نمی‌شود. وی تاکید کرد: در زمان خواب و در زمان فعالیت روزانه هورمون رشد ترشح می‌شود. بسیار مهم است که کودکان خواب خوب شبانه داشته باشند و همچنین به میزان کافی فعالیت کنند. همچنین توصیه می‌شود کودک تا حدامکان یک ساعت قبل از خواب، قندهای ساده مثل شکر، شکلات، آب‌ نبات، تافی و... مصرف نکند چون قندهای ساده خود در ترشح هورمون رشد اختلال ایجاد می‌کنند.

به گفته رئیسی، هنگامی که هورمون رشد به اندازه کافی ترشح نشود، رشد قدی تا حدی دچار اختلال می‌شود.

این متخصص کودکان با بیان اینکه در درجه دوم عوامل محیطی بر قد کودک تاثیر می‌گذارد، گفت: یک علت شایع کوتاهی قد، تاخیر سرشتی در رشد است. در این کودکان از سن دو سالگی کوتاهی قد دیده می‌شود و این در حالی است که پدر و مادر کوتاه قد نیستند.

رئیسی افزود: در این صورت سرعت رشد کودک در سال تقریبا طبیعی است ولی سن استخوانی عقب است. در واقع قد کودک برای همان سن استخوانی مناسب است، ولی نسبت به سن تقویمی، کوتاه است. بلوغ دراین کودکان با تاخیر همراه است.

این متخصص کودکان تاکید کرد: علاوه براین دو علت شایع، علل دیگری مانند بیماری عمومی چون سوءتغذیه، کمبود ویتامین‌های دی و کلسیم که موجب نرمی استخوان می‌شوند، بیماری سلیاک که به حساسیت به پروتئین گندم منجر می‌شود، بیماری‌های مزمن مانند کم‌خونی، بیماری‌های التهابی و... نیز می‌توانند موجب کوتاهی قد شوند.

خوردنی های مجاز و ممنوعه دوران شیردهی

مجموعه: بهداشت مادر کودک

 برای زنان باردار همیشه محدودیت های غذایی وجود دارد و آن ها باید در طی دوران بارداری از خوردن برخی مواد غذایی پرهیز کنند.

بعد از زایمان، مادران در دوران شیردهی به سر می برند. بسیاری تصور می کنند که دیگر رژیم غذایی محدود تمام شده، اما در واقع برخی از محدودیت ها برای مادران شیرده وجود دارد.

پنیر:
برخی از پنیرها که غیر پاستوریزه هستند و مقدار زیادی باکتری لیستریا دارند در دوران بارداری جز خوراکی های ممنوع محسوب می شوند. اما در دوران شیردهی مادر مجاز به مصرف آن است زیرا این باکتری امکان راه یابی به شیر مادر و سپس انتقال به نوزاد را ندارد.

بادام زمینی:
بسیاری از متخصصان تغذیه و سلامت معتقدند، مادرانی که سابقه آلرژی و حساسیت به بادام زمینی را در خود و یا خویشاوندان خود دارند، بهتر است در طول دوران شیردهی مصرف نکنند.

الکل :
توصیه می شود در دوران شیردهی مادران از مصرف الکل پرهیز کنند.

کافئین:
کافئین ممکن است موجب اختلال در الگوی و روند خواب نوزاد شود. اما اگر مادران برای رفع خستگی به قهوه و چای نیاز ضروری دارند می توانند بعد از شیر دادن به نوزاد خود از این نوشیدنی ها استفاده کنند تا مقدار کمتری از کافئین وارد شیر مادر شود.

متخصصان توصیه می کنند که حتما میزان مصرف قهوه در مادران باید کاهش پیدا کند و همچنین قهوه هر چه سبک تر باشد برای سلامت نوزاد بهتر است. البته در دوران شیردهی مادران میل بیشتری به چای و قهوه نشان می دهند که باید آگاه باشند هر میزان بیشتر از این نوشیدنی ها استفاده کنند، خواب نوزاد بیشتر دچار اختلال می شود.

ماهی:
توصیه می شود مادران در این دوران از مصرف برخی از ماهی ها مثل کوسه ماهی و اره ماهی ( که در واقع کمتر در سبد غذایی مردم دیده می شود) پرهیز کنند، زیرا این ماهی ها حاوی مقدار زیادی جیوه هستند. همچنین مادران نباید بیشتر از دو بار در هفته ماه های چرب مثل قزل آلا، اسقومری، ساردین و تن ماهی تازه مصرف کنند.

رژیم را برای فردا بگذارید:
مادران نباید در دوران شیردهی به فکر کم کردن وزن خود باشند و نباید به فکر کم کردن میزان غذای خود باشند. شاید برای خیلی از مادران اینکه وضعیت جسمی آن ها از دوران بارداری به بعد خیلی تغییر نکرده ناراحت باشند و بخواهند رژیم های غذایی محدود داشته باشند، اما دوران شیردهی برای این کار مناسب نیست زیرا که مادر باید انرژی کافی داشته باشد.

هر مادر شیرده در روز نیاز به 1800 کالری دارد تا بتواند شیر کافی تولید کند. اگر مادری در ماه بیش از 0.5 تا 2 کیلوگرم وزن کم می کند، این به این معنی است که تغذیه مناسب و کافی ندارد. البته باید توجه داشت که برخی از مادران در دوران بارداری دچار اضافه وزن شدید می شوند که در این افراد کم کردن وزن بین 3 و حتی 4 کیلوگرم در ماه نیز طبیعی است و به تولید شیر آن ها لطمه ای وارد نخواهد شد. اما باید حتما توجه داشت که این دوران، زمانی نیست که مادر بخواهد رژیم سخت برای کاهش وزن داشته باشد.

انرژی خود را در بالاترین سطح نگه دارید:
مواد غذایی کلسیم دار مانند شیر، پنیر، ماست و بستنی با کیفیت به مادران توصیه می شود. حتما مادران در این دوران باید شیر و آب بنوشند . و پروتئین مورد نیاز خود را باید با مصرف گوشت قرمز، سفید، تخم مرغ، حبوبات و خشکبار و گردو تامین کنند. همچنین کربوهیدرات ها مانند برنج، پاستا، نان و سیب زمینی هم می توانند کمک کنند تا انرژی بدن مادر در سطح بالایی باقی بماند. و مادران باید مثل همیشه بسقابی از سبزیجات در روز مصرف کنند . شاید بسیاری از شما تصور کنید که میزان غذای سفارش شده برای مصرف زیاد است، اما باید بدانید که برای تولید شیر و نگه داشتن انرژی در سطح بالا بدن شما به این مواد غذایی احتیاج دارد.

فواید شیر‌مادر

مجموعه: بچه های سالم

شیر‌مادر یکی از بهترین مواد غذایی برای تغذیه کودکان شیرخواره می باشد . شیر‌مادر دارای بهترین مواد غذایی مورد نیاز برای نوزاد از نظر ترکیبات موجود در شیر می باشد .

وجود مواد ایمنی زا در شیر مادر، کودک را از ابتلا به بیماری های عفونی مانند اسهال، بیماری های سیستم تنفسی مانند عفونت گوش و ریه محافظت می کند و بهترین شرایط رشد و تکامل ذهنی او را فراهم می آورد.

همچنین احتمال ابتلا به آلرژی، آسم، بیماری های قلبی، فشارخون و چاقی و بدخیمی ها را کاهش می دهد، به خوبی هضم و جذب می شود و احتمال ابتلا به دل درد و کولیک در شیرخواران را کاهش می دهد.

مواردی که مادر از شیر دادن سود می برد نیز شامل کم کردن هزینه خانواده برای تهیه شیر خشک، کم کردن وزن مادر و کوچک شدن بموقع رحم و کاهش خونریزی ها و مشکلات پس از زایمان می شود.

باید بدانیم کودکی که با شیر مادر تغذیه می شود. در سن بالاتر دارای ضریب هوشی بالاتری نسبت به کودکان همسن خود است.

خوب است بدانید میکروب های موجود در محیط در روزهای اول زندگی در دستگاه گوارش نوزادان رشد کرده و به طور دائم در دستگاه گوارش آنان باقی می مانند، اما نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، در روده خود میزبان میکروب های مفید سازنده ویتامین های لازم برای رشد نوزاد خواهند بود و این امر به دلیل وجود موادی در شیر مادر است که جلوی رشد میکروب های نامناسب را در روده نوزاد می گیرد.

وضعیت اجابت مزاج در نوزادان شیر مادرخوار راحت تر بوده و با درد کمتری همراه است، در حالی که نوزادان شیرخشک خوار تعداد دفعات دفع کمتر با درد و مشکلات بیشتری را تجربه می کنند و این امر روی اشتهای آنان موثر خواهد بود.

برخی شیرخواران که شیر مادر مصرف می کنند دفعات اجابت مزاج هر چند روز یکبار را تجربه می کنند، این وضع در عده ای از این نوزادان رخ می دهد، ولی چون همراه با هیچ مشکل گوارشی نیست و در رشد و اشتهای شیرخوار تاثیری ندارد، به درمان خاصی نیاز ندارد.

نوزادان شیرخشک خوار نیز ممکن است از وزن بیشتری نسبت به شیر مادرخواران برخوردار باشند و این امر مادران آنها را به طور کاذب خوشحال می کند، در حالی که وزن بالای شیرخوار احتمال چاقی و عوارض بعدی را در فرزندشان افزایش می دهد و جلوی پیشرفت فعالیت های حرکتی شیرخوار مانند نشستن و راه رفتن بموقع را خواهد گرفت.

به خاطر داشته باشید در یک شیرخوار سالم و قبل از شش ماهگی، شیرمادر تنها ماده غذایی مورد نیاز او خواهد بود و در صورت کافی بودن فقط می توان از مولتی ویتامین در کنار شیر مادر در تغذیه کودک استفاده کرد.

در صورت گرم بودن هوا و محیط خانه، دادن آب جوشیده سرد شده همراه با شیر مادر، توسط سرنگ یا قاشق توصیه می شود. همچنین مادران در هوای گرم باید از پوشاندن لباس های اضافی و پتو به نوزادان خودداری کنند، زیرا سلامت آنان با این کار ممکن است به خطر افتد.

تکامل کودک شما در 2 ماهگی

مجموعه: بچه های سالم

تا قبل از این زمان به نظر می رسد کودک بسیار خوشحال است و گاهی حتی در خواب هم می خندد، در حالیکه این لبخندها ناشی از انقباضات غیر ارادی عضلات صورت است. حالا که دانستید این خنده ها واقعی نیست ناراحت نشوید؛ در این ماه کودک شما تمام مراقبت های عاشقانه شما را با لبخندی شکوفا - که اختصاصا برای شما بر لب می آورد - پاسخ می دهد.

این لبخند احتمالا شما را خلع صلاح خواهد کرد حتی اگر بدترین شب را گذرانده باشید. یک پدر با دیدن اولین لبخند واقعی دخترش در 6 هفتـگی اشک به چشم آورد؛ وی می گوید: "روزی خسته کننده بود و من فوق العاده بی خوابی داشتم و ترافیک هم به شدت سنگین بود. وقتی بالاخره به خانه رسیدم همسرم کودک را به آغوش من داد. وی مستقیما به من نگاه کرد و لبخندی زد بطوریکه تمام لثه ها یش دیده شد. با خود اندیشیدم: او مرا می شناسد، پس دیگر هیچ چیز اهمیت ندارد!"

توجه و تمایل بیشتر نسبت به طرح های پیچیده تر

در دو ماهگی کودک شما که تا بحال تنها به اشیای ساده تر توجه داشت نسبت به طرح های پیچیده تر و رنگها و شکلهای متنوع تر علاقمند شده و توجه بیشتری نشان می دهد. اکنون شما باید اشیا گوناگونی را به او نشان داده و در اختیارش قرار دهید تا لمس کند. به این منظور می توانید از قالب های پلاستیکی شیرینی پزی و توپ های نرم استفاده کنید.

دوره های خواب طولانی تر

اگر در این سن کودک شما در تمام طول شب می خوابد شما یکی از نادرترین مادران خوشبخت هستید. در دو ماهگی بسیاری از کودکان هنوز تمایل دارند که نیمه شب یک یا چند بار تغذیه شوند. ولی خوشبختانه هر یک از دوره های خواب و بیداری رفته رفته طولانی تر می شوند و می توان یک ریتم خواب و بیداری برای وی در نظر گرفت. اکثر کودکان دو ماهه 2 تا 4 دوره خواب طولانی و یک دوره بیداری 10 ساعته دارند.

انجام حرکات موزون تر

در این سن کودک شما دیگر دستها و پاها را بیش از حد تکان نمی دهد، حرکاتش موزون تر شده و باهماهنگی بیشتری صورت می گیرد. شما متوجه خواهید شد که حرکات تند و خشن دوره نوزادی جای خود را به حرکات نرمتر و دورانی داده است. کودک 2 ماهه قادر است اشیا را با قصد و هدف چنگ بزند و در دست نگه دارد حال آنکه پیش از آن این حرکات غیر ارادی بود و تنها بطور غریزی انجام می گرفت.

آیا تکامل نوزاد من طبیعی است؟

بخاطر داشته باشید که هر نوزادی منحصر به فرد است و سرعت تکامل های شناختی او با دیگران متفاوت است. موارد ذکر شده تنها باید به عنوان خطوط راهنمای آنچه که نوزاد شما توانایی انجامش را دارد، مورد استفاده قرار گیرد. اگر نوزادی نمی تواند همه این کارها را انجام دهد، بزودی خواهد توانست.

اگر نوزاد شما نارس است معمولا همواره مدت بیشتری برای انجام کارهای مشابه با سایر نوزادان همسال خود خواهد داشت. به همین دلیل است که متخصصین اطفال معمولا معتقدند نوزادان زودرس دارای 2 سن متفاوت هستند. سن زمانی (از روز تولد محاسبه می شود) و سن هماهنگی (از تاریخی که باید بدنیا می آمده، محاسبه می شود). پزشکان معمولا تکامل نوزادان زودرس را از زمانی که باید بدنیا می آمده ارزیابی می کنند.

اگر در زمینه تکامل نوزاد خود سوالی دارید می توانید از پزشک او بپرسید.